امیرالمؤمنین علیه السلام : قِیمَةُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یَعْلَمُهُ[۱]
در جلسه قبل روایاتی بیان شد که معیار ارزش انسان را اخلاص و علم معرّفی می کرد. روایت امروز هم تصریح دارد: ارزش هر انسان آن چیزی است که می‌داند. این فرمایش شبیه روایت دیگری است که در نهج البلاغه است: «قِیمَةُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُه‏».[۲] همچنین در فرمایش های مشابه دیگر می فرمایند: «أَلَا لَا یَسْتَحْیِیَنَّ مَنْ لَا یَعْلَمُ أَنْ یَتَعَلَّمَ فَإِنَ‏ قِیمَةَ کُلِ‏ امْرِئٍ مَا یَعْلَمُ».[۳] یعنی کسی که نمی داند نباید از آموختن خجالت بکشد چرا که قیمت و ارزش هرکسی به اندازه دانسته هایش می باشد. و باز فرمودند: «النَّاسُ‏ أَبْنَاءُ مَا یُحْسِنُونَ وَ قَدْرُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُ فَتَکَلَّمُوا فِی الْعِلْمِ تَبَیَّنْ أَقْدَارُکُمْ».[۴] یعین مردم فرزندان آن چیزی هستند که می دانند پس سخن بگویید تا قدر و ارزش شما معلوم گردد.
همه روایاتی که امروز و دیروز خواندیم، به یک معنا اشاره دارند و آن این است که میزان ارزش انسان دانسته‌های اوست. این روایات در واقع همه شرح این آیه شریفه هستند و ریشه در این آیه دارند: «قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الَّذینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لا یَعْلَمُونَ»[۵]
اما سؤال اصلی اینجاست که مقصود از علمی که در آیه و روایات یاد شده آمده کدام علم است؟